De millenniumdoelen hebben geen toekomst na 2015

Op 20 september van dit jaar meldt NRC Handelsblad triomfantelijk dat de millenniumdoelen succesvol de armoede hebben teruggedrongen. Het is waar, de armoede is teruggedrongen, maar dat is niet het hele verhaal. De millenniumdoelen hebben namelijk een schaduwzijde. Niet alle doelen worden gehaald en met een aantal doelen is het zelfs ronduit slecht gesteld.

De economische groei van China en India geeft ons een vertekend beeld van de armoedebestrijding. In Afrika is namelijk de armoede in veel landen niet wezenlijk teruggedrongen en van veel landen zijn de cijfers niet eens bekend. De millenniumdoelen hebben de ambitie om de kindersterfte terug te dringen, maar veel Afrikaanse landen lopen ver achter op het behalen van een significante daling van de kindersterfte. Om maar niet te spreken over de hoge kraamsterfte in Afrika.

De millenniumdoelen zijn opgesteld om de armoede met de helft te verminderen in 2015. Door doelstellingen zoals deze te stellen werk je in de hand dat er weinig wordt geïnvesteerd in de “onrendabelen”. Zij vallen buiten de boot. Dit is ook het beeld dat de millenniumdoelenatlas geeft. Nigeria, Ivoorkust en Zambia lopen achter en landen als China, Brazilië en India boeken vooruitgang. Door ons te richten op het terugdringen van de armoede wordt de grote ongelijkheid in de wereld en binnen landen niet aangepakt.

Bij de ontwikkeling van landen hangt alles samen, maar de millenniumdoelen formuleren acht specifieke doelen en zijn niet allesomvattend. Hierdoor worden vele belangrijke aspecten buiten beschouwing gelaten die wel van cruciaal belang zijn voor duurzame ontwikkeling. Zo zijn de millenniumdoelen niet gericht op landbouw en infrastructuur, terwijl dit factoren van belang zijn voor de ontwikkeling van een land. Daarnaast zijn doelen te beperkt geformuleerd. Neem bijvoorbeeld de doelstelling om het aantal mensen dat van minder dan een dollar per dag moet leven met de helft te verminderen. Welvaart is echter niet alleen economisch, maar welvaart omvat alles wat betrekking heeft op de kwaliteit van leven. We willen ook dat alle kinderen naar school gaan, maar men richt zich met de millenniumdoelen alleen op het basisonderwijs. Hierdoor wordt er onvoldoende geïnvesteerd in vervolgonderwijs, zodat kinderen daadwerkelijk een vak kunnen leren.

Onder andere op basis van de hiervoor genoemde kritiek stelt The Lancet – LIDC dit najaar in een rapport voor om 5 principes te formuleren waarop een samenhangend ontwikkelingsbeleid gebaseerd kan worden, namelijk holisme, rechtvaardigheid, duurzaamheid, ‘ownership’ en internationale verantwoordelijkheid. Door internationaal alleen de basisprincipes af te spreken voor een nieuw ontwikkelingsbeleid wordt de mogelijkheid gecreëerd voor regio’s, landen en organisaties om een eigen invulling te geven aan de toekomst. Zodat er juist bij hun een groter gevoel van ‘ownership’ ontstaat!

Het is van belang om nog een keer te benadrukken dat het verbeteren van de omstandigheden in de wereld een verantwoordelijkheid is van ons allemaal. Landen zeggen vaak veel geld toe voor ontwikkelingssamenwerking, maar komen de verplichtingen niet na, dat moet afgelopen zijn. Een holistische aanpak, waarbij alles in zijn samenhang bekeken wordt, zal daarbij niet alleen zorgen dat er meer samenhang zal ontstaan, maar je kunt ook een synergie creëren. Dit biedt kansen in de toekomst die we tot nu toe niet hebben benut. Door rechtvaardigheid als basis te kiezen van het beleid wordt niet alleen de structurele armoede aangekaart, maar ook de structurele ongelijkheid tussen en in landen. Met de principes en de aanpak die het rapport voorstelt wordt er een beter alternatief geboden voor de toekomst. De toekomst na 2015 zal er dan ook een zijn zonder de millenniumdoelen.

Deze tekst is uitgesproken op dinsdag 7 december tijdens de Zuid-Noordcommissie te Den Haag.