Als we vanuit de westerse wereld naar Afrika kijken met de bril op van democratie, dan vragen we ons alleen af of er wel vrije en eerlijke verkiezingen worden gehouden. In de landen waar nog geen vorm van democratie is, wordt de vraag gesteld of democratie wel de ontwikkeling van landen bevordert. Met deze twee visies moet afgerekend worden. Sociale en politieke rechten bevorderen eerder economische ontwikkeling dan dat ze die verstoren, maar vrije en eerlijke verkiezingen zijn niks waard als de ’trias politica’ en de ‘checks and balances’ niet functioneren.
Wat moet je met democratie, als je in extreme armoede leeft? Je hebt behoefte aan voedsel en schoon drinkwater en niet aan democratie! Juist doormiddel van politieke en sociale vrijheden kunnen de burgers die in extreme armoede leven, hun problemen aan de orde stellen. Aangezien politici in een functionerende democratie afhankelijk zijn van deze burgers is er een ‘incentive’ om de problematiek aan te pakken. In het proces om te komen tot succesvol beleid zijn politieke en sociale vrijheden ook van belang. Belangenafweging is namelijk cruciaal om tot beleid te komen dat in het algemeen belang is. Het is dan wel van belang dat burgers de mogelijkheden van de democratie met beide handen grijpen. Zonder de actieve participatie van burgers is de democratie vleugellam. Als burgers wel extreme hongersnood aankaarten, maar niet analfabetisme en structurele ondervoeding van kinderen dan is de kans groot in jonge democratieën dat er geen aandacht voor zal zijn.
Op het moment dat burgers niet zelf aan de bel trekken over de problemen in het land dan zal iemand anders het moeten doen. Hier spelen lokale NGO’s een belangrijke rol. Zij zullen de problemen intern moeten aankaarten bij de politici. Daardoor worden de lacunes opgevuld. Deze NGO´s zullen dan ook gesteund moeten worden, zodat doormiddel van druk van binnenuit zaken op de agenda van de politiek komen.
In landen waar een democratie ingevoerd is meten we democratie af aan de verkiezingen die gehouden worden in een land. We schreeuwen moord en brand als deze niet eerlijk verlopen, maar zwijgen wij het stil als het politieke systeem niet functioneert. Hoe kortzichtig kun je zijn?! Bij bestudering van de meeste Afrikaanse democratieën blijkt dat de macht voornamelijk ligt bij de uitvoerende macht (president) en dat er te weinig instrumenten voor de wetgevende macht zijn om te controleren en invloed uit te oefenen op beleid. Daarnaast zie je vaak dat de president rechters mag benoemen. Dit bevordert een neutrale rechterlijke macht niet.
In landen waar deze structurele problemen bestaan zal het weinig effect hebben als je parlementariërs en rechters gaat trainen. Er is dus meer nodig. Jonge democratieën zullen aangemoedigd, en zo nodig onder druk gezet moeten worden, om hun systeem verder te ontwikkelen. De VN kan daar een belangrijke rol in spelen, want de geloofwaardigheid van de westerse landen is niet groot op het terrein van democratisering. Volgens velen wordt er door westerse landen vrij willekeurig op basis van eigen belangen aangedrongen op democratisering. Druk van binnenuit alleen zal aan de andere kant waarschijnlijk niet voldoende zijn, daarom kan de VN hierbij een belangrijke rol spelen.
Afrikaanse landen zullen door de internationale gemeenschap en NGO’s aangemoedigd moeten worden om politieke en sociale vrijheden te creëren voor hun burgers. Na vrije en eerlijke verkiezingen zal het proces beginnen naar een volwaardige democratische rechtstaat. De weg is lang en voor elk land leidt die weg naar een andere invulling van een democratische rechtstaat op basis van de culturele achtergrond van het land.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten